Gilbert cố lê từng bước chân nặng nề qua đường phố nước Nga. Quãng đường dường như trải dài vô tận trong sắc trắng miên man. Mấy ngày nay lúc nào trong tâm trí anh cũng bị đè nặng bởi vài từ ngữ khô khốc: đối sách mới với Moskva. Anh nhận thấy rõ quan hệ giữa Berlin và Moskva đang đi xuống. Cả hai phía Đông – Tây.
Bằng cách này hay cách khác, anh không muốn đối diện với Ivan. Từ khi Gorbachev lên nắm quyền, perestroika và glanost là hai từ được nhắc đến mọi nơi trên đất Đông Âu. “Thật khôi hài”, anh cười khẩy. Giữa lúc tất cả đều khó khăn, không có chỗ đứng cho tình cảm cá nhân, Gil hiểu hơn ai hết. Yếu đuối lúc này chỉ khiến tất cả rối tung lên như mớ bòng bong.
Anh là ai?
Là người đại diện cho quốc gia không được phương Tây công nhận?
Là kẻ mang danh “thuộc địa”, tên tay sai vô điều kiện của Kremlin?
Ôi không, thật ngớ ngẩn làm sao! Anh chấp nhận đi theo Ivan, nhưng không phải vì bị gây sức ép như người ta vẫn hay thêu dệt. Bản thân anh chọn con đường này vì anh và người ấy đều hiểu người kia cần gì ở mình. Anh chịu mức bồi thường cao hơn so với em trai anh ở bên kia bức tường, rồi trở thành một phần của khối Đông Âu, nếu không phải vì anh muốn xây dựng đất nước này theo lí tưởng của riêng anh thì còn có thể vì lẽ gì kia?
Nhưng điều đó có quan trọng gì đâu với những người bên kia bức màn sắt! Từ lâu anh đã không còn tin tưởng được những lời “có cánh” của họ. Nếu họ cố tình quay lưng lại với anh, việc gì anh phải cố chấp?
– Vào đi!
Giọng nói lạnh lẽo và u hoài, anh cảm nhận được điều đó. Khẽ mở cánh cửa, trước mắt anh là một bóng hình quen thuộc. Người ấy đứng quay lưng lại phía anh, mặt hướng về xa xăm qua ô cửa sổ.
Đã bao lâu rồi anh không gặp Ivan? Anh biết dù anh đau khổ đến mấy cũng không bằng một phần những gì đang dâng lên như thuỷ triều trong tâm trí người kia. Để bảo vệ anh, cậu đã bất chấp dư luận, bất chấp mọi thủ đoạn tàn độc cố chia rẽ hai người, bất chấp bao kẻ vẽ nên “sự thật” về mối quan hệ của hai người hòng kéo người dân về phía Tây. Anh biết, vậy nên anh không muốn Ivan là người duy nhất trở thành cái bia tập bắn cho mọi thứ súng đạn tầm thường ngoài kia.
Nhưng Ivan giận anh vì mọi việc ở Berlin không còn trong tầm kiểm soát. Đâu phải anh không muốn mọi chuyện diễn ra như hai người trông đợi, chỉ là anh không thể làm gì khác được…
Anh cất tiếng chào, nhưng Ivan không quay lại. Tim anh khẽ nhói. Tiến lại gần, tay anh nhẹ nhàng đặt lên mái tóc cậu. Anh nhớ những ngày không lo âu phiền muộn hiếm hoi trong năm, những ngày Ivan kéo anh đi thật vội trên đường phố Leningrad cổ kính mà cũng đầy ưu tư, nhớ nụ cười của cậu hiền hòa như nắng mai. Trong khoảnh khắc anh quên đi cả đau xót, cả sự chia ly, cả mọi day dứt, cả khu vườn ảm đạm nơi quê hương xa xôi… Vậy còn thực tại này thì sao? Anh biết Ivan đang đợi anh nhưng cả hai đều cố tỏ ra mọi sự đều bình thường (hay ít nhất anh cho là thế).
Bất chợt cậu quay lại, hai ánh mắt chạm vào nhau. Vẫn là sắc tím xa xôi khiến anh lạc lối, chỉ là có chút gì đang vụn vỡ.
– Anh vẫn còn giận tôi sao, sau bao nhiêu ngày tháng như thế mới tìm đến Moskva?
– Chúng ta không thể thẳng thắn với nhau hơn được ư? Là em không muốn nói chuyện với tôi trước kia mà?
– Tôi muốn chứ, Gil, – Ivan khẽ cúi đầu – tôi nhớ anh là thật, nhiều lần tôi muốn chạy thẳng tới Berlin tìm anh để hỏi rõ mọi chuyện nhưng rồi lại thôi. Là ai không thật lòng với tôi chứ?
Gilbert im lặng. Việc nới lỏng đối sách với phương Tây chẳng một lần đến tai anh, mãi sau này anh nhận ra thì sự đã rồi. Lần này đến tìm Ivan cũng là vì có chuyện anh cần nói, trước khi quá muộn…
– Ngần ấy thời gian không đủ để chứng minh được điều gì ư?
– Điều gì?
Chiếc khăn choàng trên cổ cậu bị kéo mạnh về phía Gil. Đôi môi lạnh của anh phút chốc được sưởi ấm bằng hơi thở ấm nóng của Ivan, tay anh lùa vào mái tóc bạch kim. Anh đưa một tay vòng ra phía sau lưng Ivan, siết lấy cơ thể cậu, nhưng Ivan khẽ đẩy anh ra. Cậu đưa khăn lên che ngang mặt như sợ một cơn gió lạnh nào đó sẽ lấy mất chút hơi nóng còn vương trên môi, khẽ nói:
– Sao anh không trả lời? Lúc nào anh cũng tuỳ tiện như thế…
Ánh mắt hoang mang của Gil khiến cậu bối rối. Cậu đưa mắt tránh ánh nhìn của anh, hướng suy nghĩ của mình về những bông tuyết đang nhẹ buông mình lên những thân bạch dương gầy guộc. Chiều đông trắng một màu tuyết phủ. Cậu chỉ lẳng lặng thở dài.
Dù Gil không nhìn thấy gương mặt cậu lúc này, anh biết trong sâu thẳm tâm can cậu đang chơi vơi. Không phải lần đầu tiên anh đối diện với vẻ yếu đuối ấy. Tại sao người ta bắt anh và cậu phải giữ cái đầu lạnh khi chính họ cũng chẳng phải sắt đá? Dưới lồng ngực này, trái tim vẫn đập, cho quốc gia, cho thứ tình cảm lẽ ra đừng nên là cái cớ để giả dối vì chẳng thể cho nhau một danh phận rõ ràng. Những hờn ghen vô cớ cứ đến rồi đi trong phút chốc khi ý thức được rằng cả hai phải coi như chẳng là gì của nhau. Anh cũng sợ, sợ một ngày dẫu là kỉ niệm cũng chẳng thể nào gọi tên, nhớ về nhau hay nhớ về những điều đã có. Nhưng mỗi khi anh vô tình nhắc tới, cậu luôn nghĩ ra những lời an ủi vô thưởng vô phạt: “Không phải bận tâm những thứ xa xôi, chỉ cần sống cho hiện tại, với chúng ta hạnh phúc chỉ đơn giản vậy thôi, không phải sao?”
– Ôm tôi đi, Gil…
Gilbert như sực tỉnh từ một cơn mê. Im lặng chảy tràn. Anh vòng tay qua lưng cậu, siết chặt.
– Vanya…
– Tôi mệt rồi, Gil, thực sự mệt rồi. Anh cũng sẽ đi về phía Tây như họ chứ?
– Vanya, đừng như vậy. Tôi không quan tâm họ làm gì hết. Họ có thể phản bội chúng ta, nhưng Liên bang sẽ không sao cả. Dù tất cả có đi, tôi vẫn sẽ ở đây vì em!
“Vanya của tôi”, anh khẽ thì thầm, đặt lên hàng mi cậu một nụ hôn nhẹ. Cậu định nói điều gì đó, nhưng Gilbert ngăn lại. Như chợt nhớ ra điều gì, anh cất một giọng trầm buồn như đang độc thoại:
– Tôi đã mơ đến một cảnh tượng lạ lùng. Nó bủa vây tôi mỗi đêm. Tôi mơ thấy em bỏ tôi lại trên một đại lộ hoang vắng, gió thổi heo hút, bầu trời nhuộm màu ảo não. Tôi cố đuổi theo nhưng không tài nào níu giữ được. Ngay cả lúc này, dẫu ở rất gần, tôi vẫn thấy em cách xa cả ngàn dặm. Làm sao tôi kéo dài khoảnh khắc này đến vô cùng vô tận?
Anh thấy hận Honecker và cả Gorbachev. Nếu họ không lạnh mặt với nhau, anh sẽ vẫn tự nhiên đến thăm Ivan mỗi dịp cậu ấy gọi điện khoe rằng đâu đó hướng dương nở.
– Này… anh có muốn đi dạo chút không? – Ivan ngập ngừng.
– Em có nghe tôi nói không hả? Mà thôi tuỳ em, nhưng tuyết đang rơi đấy, tôi không muốn bị ốm đâu!
– Biết được khi nào tuyết thôi rơi chứ! Tôi muốn đưa anh đến chỗ này.
Ivan chạy ra khỏi phòng, lát sau quay lại với một chiếc áo to đùng. Cậu khoác lên người Gil, nhẹ nhàng:
– Anh mất cảm giác về cái lạnh từ khi nào thế?
Gilbert khẽ rùng mình. Tới bây giờ anh mới nhận ra mình không chuẩn bị gì cho mùa đông khắc nghiệt chốn này ngoài chiếc măng tô chẳng còn mới với chiếc khăn quàng Ivan tặng anh khi hai người đến Krưm vài năm trước. Nhìn còn ngầu chán, anh tự nhủ, cười tươi đáp lại:
– Chắc từ lúc cùng em rơi xuống hồ Peipus…
Ivan khẽ mở to đôi mắt vẫn còn vương nét sầu. Trận Chudskoe? Đã lâu lắm rồi nhỉ?…
Bao nhiêu biến cố sau ngày định mệnh ấy. Anh vẫn là anh, nhưng thâm trầm hơn rất nhiều, không còn là tên nhóc ương bướng ngày xưa. Cậu bước lên đỉnh cao quyền lực, mang danh cường quốc nhưng thực sự muốn buông tay không ít lần, dù chỉ trong tâm tưởng. Làm sao người ta hiểu được, rằng Gilbert của cậu đâu phải kẻ hèn nhát? Không phải anh sợ hãi, không phải anh nhu nhược mà chấp nhận làm một phần của khối phía Đông. Gilbert cần cậu cũng như cậu không thể thiếu anh. Tự dưng cậu hàm ơn cái quá khứ đế quốc hào nhoáng để lại cho cậu một niềm hoài cổ… Một thời cao ngạo của cả hai đấy ư? Cái đẹp cứu rỗi thế giới thật sao? Vậy thứ tình cảm này, nó chưa đủ để gọi là “cái đẹp” nên cả hai vẫn chìm trong những giấc mộng thay vì đời sống thực?
– Sao vậy?
– À… không sao… ta đi thôi…
Trong căn nhà rộng rãi mà trống vắng, tiếng bước chân của hai người dù rất khẽ cũng vang vọng thành những âm sắc lạnh. Bước ra ngoài, gió đang đón đợi cùng tuyết phủ kín lối đi về. Họ đi bên nhau, không ai nói câu gì, tâm tư phong kín. Bỗng nhiên Ivan dừng lại, ngửa mặt lên trời, thở dài một quãng não nề. Cậu thấy bế tắc thực sự. Ngột ngạt quá! Dường như cả Liên bang đang quay lưng lại với cậu, lãnh đạo cũng không còn quan tâm cảm xúc của cậu ra sao nữa. Hoa Kỳ đang chiếm thế thượng phong và bên kia chẳng biết đã đồn thổi những gì về chuyện bức tường. Nếu gánh nặng chỉ là từ lãnh đạo truyền xuống thì cậu còn may mắn chán. Đằng này… Ai cũng ra rả những viễn cảnh tươi sáng mà hành động thì ngược hẳn. Cậu thừa biết Gilbert mệt mỏi vì áp lực hai phía lên anh quá lớn. Cả Ivan và Gil đều chẳng có tiếng nói.
Vậy có phải Gil đến để tạm biệt cậu không? Trước khi cậu kịp nói rằng Moskva sẽ…
Nghĩ đến đây, cậu cười phá lên, tiếng cười run rẩy hòa vào luồng gió lạnh, rơi xuống theo những bông tuyết. Chưa kịp định thần, Gil giật mình bởi vòng tay ai đó từ phía sau siết anh quá chặt.
– Gil à, tôi thấy nhớ Wang quá đi! Anh có nhớ anh ấy không? Tôi ghen với anh đó…
– Ivan, em đừng giả điên với tôi, không ích gì đâu!
– Tôi không điên, – cậu thở hắt sau mái tóc của Gil – tôi không gặp Wang phải đến chục năm nay rồi! Bạn bè ư? Hay đồng minh ư? Anh ấy muốn kết bạn tri kỷ với những người bên kia Đại Tây Dương cơ mà… Tôi tệ đến vậy sao? Tệ đến mức người ta muốn kết thân với ai đó khác cũng được chứ không phải tôi?
– Ngay từ đầu họ đã không chọn đứng cùng chúng ta rồi. Có điều… cấp trên của tôi đã nối lại quan hệ với Trung Quốc.
– Cuối cùng ngài ấy cũng quyết định đi ngược lại mong muốn của Moskva, – Ivan cười ngặt nghẽo – Gil à, tôi không còn hiểu được gì nữa rồi…
– Là lãnh đạo Soviet chứ không phải lãnh đạo Đông Đức có quyền đến Trung Quốc sau những bất đồng ấy, ý em là thế?
– Ý nào của tôi cơ? – Ivan nhếch mép – Chúng ta chỉ là những con rối đẹp thôi, không phải người giật dây.
Gỡ tay Ivan, Gil chậm rãi buông một tiếng thở dài:
– Em có nghĩ chúng ta sẽ bị cuốn đi không?
– Có Chúa mới biết! Chuyện của hai ta, ngay từ đầu đã nằm ngoài bất cứ quy luật nào…
– Tôi tưởng em không còn tin vào thánh thần?
– Tới nước này thì liệu ta có thể từ chối tin rằng Chúa đã sắp đặt tất cả không Gil?
Và cậu bước đi, không đợi anh trả lời. Hai bên đường hàng dương tư lự cứ như thế nhìn theo bóng họ mờ nhòa. Phía xa xa ngôi biệt thự, trên một ngọn đồi, thấp thoáng dáng hình một ngôi nhà cổ. Thông phủ kín đồi, cây nào cũng khoác tấm áo sương tuyết xứ Bắc. Mùa này chim chóc không hót, cảnh đã vắng nay lại cô quạnh hơn. Gilbert rảo bước mà trong lòng vẫn mông lung một niềm hoài nghi.
Kìa, ngôi nhà bé nhỏ đã hiện lên trước mắt. Anh bỗng thèm một chút vodka… Cái thức uống mạnh chết tiệt ấy, sao mà anh cần nó bây giờ đến thế!
– Nào đồng chí, một chút vodka chứ?
– Hôm nay em biết đùa cơ à? Tôi thích vodka khi nào thế? Tôi yêu em không có nghĩa là tôi phải mở lòng với thứ cồn khó chịu đó của em đâu Ivan!
Ivan cười khùng khục, như thể cậu đọc được suy nghĩ của anh mà buông lời trêu chọc. Rồi bất chợt Ivan dừng chân, đứng đợi Gil bắt kịp.
– Anh có sẵn lòng bên tôi hôm nay không?
– Còn nơi nào mà giải khuây ở cái xứ khắc nghiệt này đâu? Em hành hạ tâm trí tôi chưa đủ hay sao mà còn cợt nhả được thế?
– Đâu phải vậy… Là tôi muốn hai ta ăn mày dĩ vãng đôi chút…
– Cho tôi một chai vodka!
Gilbert bước thẳng đến trước ngôi nhà, mở cửa và ném lại một câu nói nửa ra lệnh, nửa bông đùa. Anh định bụng sẽ cùng Ivan ngồi ôn lại chuyện xưa và nốc đến say mèm.
Rồi bất chợt anh khựng lại. Khung cảnh này sao quen thuộc đến lạ kì! Anh đã gặp ở đâu mà anh không nhớ ra… Chiếc dương cầm cũ kĩ, lò sưởi lửa đang bập bùng, bàn ăn chẳng có gì ngoài hai chai vodka đủ làm anh choáng váng.
– Chiến tranh qua lâu rồi, nhưng anh còn nhớ đêm ấy không Gil?
“Đêm ấy?”
…
Anh nhớ rồi!
Là cái đêm định mệnh trước cuộc chiến mà anh và Ivan biết không gì cứu vãn được và quyết định thức trắng bên nhau. Nhưng tại sao? Tại sao cậu lại muốn gợi lại kí ức đó?
Ivan khẽ ngồi xuống bên bàn ăn, anh cũng không do dự mà đến bên cậu, cầm lên một chai vodka, uống một ngụm thật lớn, rồi ngồi ghé lên mép bàn, quay lưng để không phải thấy Ivan cạnh anh đang ngập ngừng.
– Gilbert…
– Ta sắp xa nhau ư? Phía Moskva đã ra quyết định rồi, có đúng không?
– Đừng nói gì, xin anh… Hãy để tất cả những mất mát sắp tới qua đi, chỉ còn có hai ta thôi…
– Vì thế mà em đã nói em không tin tôi? – giọng Gil đanh lại.
– Đừng mà, hãy bình tĩnh nghe em nói này Gil! Không phải em không tin, chỉ là em không muốn làm tổn thương anh… Anh biết mà, không phải lỗi của ai, không ai trong chúng ta hết…
Gil rơi vào trầm mặc. Hoá ra là vậy, những gì anh linh cảm là đúng. Phía Moskva sẽ bỏ rơi Đông Berlin một ngày nào đó. Giống như đêm ấy, nhưng anh từng là người buộc phải rời xa Ivan, còn giờ, là cậu ấy không còn cách nào để cứu vãn.
– Anh nhớ không Gil, ngày đó anh đã đàn bản “Vocalise” của Rachmaninov?
– Ivan, có kỉ niệm nào với em mà tôi quên được không? Nhưng còn nghĩa lí gì khi ta chẳng thể bên nhau?
– Là tất cả với em Gil ạ!
Phải, đó cũng là tất cả với tôi, nhưng chỉ khi em không đành lòng buông tay thôi. Anh quay sang nhìn Ivan, rồi đưa tay kéo cậu tựa đầu dựa vào lồng ngực anh. Sao anh lại yêu con người này đến nỗi quên đi rằng chẳng có gì là mãi mãi? Sao anh chẳng thể nhẫn tâm rời đi như anh đã từng, ai đã khiến anh yếu đuối đến vậy?
– Em yêu Anh, Gilbert… – Ivan thì thầm.
– Tôi yêu em và cũng hận em thế nào, em có hiểu nổi không?
– Nhưng chẳng phải người dân mong một ngày thống nhất ư? Sẽ khó xử cho tất cả nếu em ích kỉ giữ anh cho riêng mình…
Gilbert bất thình lình đẩy Ivan ra, giật lấy chai rượu uống dở. Anh nuốt từng ngụm, từng ngụm, rượu chảy xuống cả vạt áo anh.
40 năm qua anh đã cố gắng không ngưng nghỉ, 40 năm qua anh đã đóng vai kẻ phản diện trong ván cờ chính trị nước lớn, chỉ để hôm nay đổi lấy thất bại ê chề như thế này sao?
Khi đã ngấm men, anh thở dốc, ngồi thụp xuống sàn, rồi nước mắt cứ thế rơi. Tiếng bước chân người kia rụt rè làm anh chợt nhói.
– Vanya… em ôm tôi được không?
Anh ngước lên, lại là đôi mắt tím ấy dịu dàng làm rớt tim anh. Cậu quỳ trước mặt anh, lấy tay gạt đi hai hàng nước mắt lăn trên má anh, mỉm cười:
– Nói em nghe đi, Gilbert, về những gì ở Đông Berlin…
– Người ta sẽ phá bức tường nay mai.
– Và anh sẽ để họ đi chứ?
– Tôi không thể làm gì khác. Xin lỗi vì khiến em phải lo lắng. Là tôi không thể đối diện được với sự thật… rằng họ có thể nhẫn tâm đến vậy với chúng ta…
– Gilbert, em hiểu. Nhưng ta sẽ ổn thôi. Họ sẽ quên chúng ta, như một lẽ tất nhiên, nhưng ngày nào đó họ sẽ nhớ về 40 năm qua như một hoài niệm đẹp.
– Vậy giờ Moskva không còn cần tôi nữa, em có muốn quên đi và coi tất cả như một giấc mơ không?
– Ты нужен мне. Я не могу жить без тебя. Я люблю тебя…
– … Я тоже тебя люблю!
Hôm đó, trong căn phòng nhìn xuống ngôi biệt thự, bên ánh lửa vẫn reo tí tách, họ trao nhau tất cả yêu thương dồn nén bấy lâu của cuộc tình. Vị đắng của vodka, vị mặn chát của nước mắt hoà với dư âm ngọt ngào của những chiếc hôn đầy mãnh liệt kia.
Biết đâu vào ngày mai, ngày kia, hay một buổi chiều đông hoang lạnh nào đó, có ai lại thấy nhớ về kí ức ấy như tiếng kinh cầu đầy thê lương ở một nhà thờ nhỏ ngoại ô Moskva? Hay một ai đó khác lại chẳng ngậm ngùi nhìn xa xăm khi bức tường ngăn hai bờ Đông – Tây đổ sập, bởi niềm hân hoan của người dân lại không có vẻ gì là hạnh phúc?
T.P.L.D
2/4/2020
