[Từ nguyên] 相俟つ là gì?

Khi học ngữ pháp N1, bạn sẽ bắt gặp mẫu câu と相俟って. Vậy bạn có bao giờ thắc mắc động từ 相俟つ trong mẫu câu と相俟って có nghĩa là gì không?

Ý nghĩa của 相俟つ

Theo『新明解国語辞典』(tái bản lần 6):

あいま-つ 【相〈俟つ】〔「俟つ」mang nghĩa kì vọng) hai việc trở lên xảy ra cùng lúc

VD:「両両相俟って = [hai yếu tố] xuất hiện cùng lúc, kết hợp với nhau, tạo ra sự bổ trợ cho nhau

Ngoài ra, 相俟つ (あいまつ) còn có thể được viết là 相待.

相待 có hai nghĩa, nghĩa thứ nhất là kì vọng, chờ đợi, nghĩa thứ hai là cần một sự vật khác để tồn tại, không tồn tại đơn độc, chẳng hạn khái niệm dài phải có sự so sánh với ngắn, có đông thì chắc chắn phải có tây.

Như vậy, ngữ pháp 〜と相俟って có nghĩa là cùng với 〜, kết hợp với 〜.

Một vài thông tin liên quan đến từ 相俟つ

Chữ 俟 (まつ)

Ở đây chữ 俟 có âm Hán-Việt là “Sĩ”, là từ cổ mang nghĩa “đợi chờ”.

“Thi Kinh” có bài “Tĩnh nữ” (Khuyết danh):

静女其姝，俟我于城隅。爱而不见，搔首踟蹰。

Thi Kinh

Dịch nghĩa:

Người con gái nhàn nhã xinh đẹp, hẹn đợi ta ở chỗ góc thành (chỗ tối ở trong thành), yêu nàng mà chẳng thấy nàng, ta cứ gãi đầu giậm chân.

Dịch thơ:

Người con gái yêu kiều nhã nhặn

Dưới góc thành, nàng nói hẹn nhau

Yêu nàng, chẳng thấy nàng đâu

Bâng khuâng ta cứ gãi đầu, giậm chân.

Từ 相待 (あいまつ)

Có một câu thành ngữ liên quan đến từ 相待 là 刮目相待 (かつもくそうたい).

刮目 – mở to mắt ra nhìn

相待 – trông chờ, kì vọng

Câu này lấy từ điển cố trong “Tam quốc chí” về Lữ Mông.

Lữ Mông vốn là người không biết chữ, do Ngô hầu Tôn Quyền khuyên bảo mà chăm chỉ học hành. Đô đốc khi đó là Lỗ Túc vốn không ưa nhưng sau khi thấy Lữ Mông cố gắng như vậy thì chuyển sang quý mến. Sau này Lữ Mông cũng trở thành đô đốc của Đông Ngô.

Nguyên văn trong “Tam quốc chí” là:

士别三日，即更刮目相待。

三国志·吴志·吕蒙传《江表传》

Tạm dịch:

[Tam quốc chí, Ngô chí, Lữ Mông truyện] Trích “Giang biểu truyện”: “Kẻ sĩ (người đọc sách) mới không gặp ba ngày thì đã phải mở to mắt ra trông chờ sự tiến bộ của người đó (nhìn họ bằng con mắt khác) rồi”.